MADE IN ALBANIA
Tregim

- Nuk durohet më! - briti Xhek Hyz në kulmin e dëshpërimit. - Duhet bërë diçka se ndryshe mbaruam në këtë vend muti…
- E ç'mund të bëjmë?! Të gjitha llojet e punëve i provuam, edhe halet i pastruam dhe gjë s'fituam, - mërmëriti apatik Ben Lleiz.
- Po luaj menç!... Diç duhet të bëjmë, - hungëroi tërbimthi Xhek Hyz, duke i ardhur rrotull dhomës me grushte shtërnguar, sikur të kërkonte të zhdëpte në dajak xhindin e vet, që se ku ishte strukur, në padukshmëri.
- Nuk ka mbetur gjë tjetër, veç të vrasim ndonjë milioner amerikan e t'i marrim dollarët… Për këtë mua mos më llogarit se nuk ma mban bytha, - tha Ben Lleiz i ngritur përgjysmë në krevat, si të ishte frikësuar nga përçartjet e shokut.
- Jo more! E kush të tha ty se u dashka të bëhemi vrasës?!… Zotrote mos pandehke se unë kam turinj krimineli?! - shfryu Xhek Hyz. - E kam fjalën se duhet të na punojë truri. mor tutkun... Se duhet shpikur diçka... Se kështu siç e kemi nisur, kaluam tri vjet xhepashpuar, do të kalojmë edhe tridhjetë të tjerë e do të kalbemi në lëtyrat e Çikagos... Nuk është për brumin tonë profesioni i vrasësit, OK?!...
- Epo më mirë të kalbemi nëpër lavapjata e lavanderi, të mykemi në bylldyngje e bodrume, të biem e të thyejmë qafën nga skelat e gradaçelave, se sa të na mbytin bosët e drogës dhe të armëve, si minj, në halet e tyre... Më mirë i vdekur me nder se sa i ngordhur anonim, - shpërtheu befas Ben Lleiz gati për t'iu hedhur në grykë shokut.
- Këllëf!
- Pallosh!
- Këllëf e pallosh! Të gjitha kusuret i ke përsipër…
- Shiko këtu, or Xhek! Boll ma ke plasur buzën me ato kokëshkrepjet e tua. Tani dhe më fyen? E di ç'të punoj apo jo?! - u fry Ben Lleiz dhe e shkundi për jake.
- Ha, ha, ha! E çdo të më bësh? O pallosh i ngrehur! O shkërdhatë! O mut! Kaq shpejt e harrove se bëra të pamundurën e të mora me vete, në Amerikë? Nuk të lashë të ngordhje si qen atje, në Greqi, për pesëmijë dhrahmi në ditë... Të ta merrte shpirtin mastora Sokrati... Të të këpuste kërbishtet me tulla, llaç e beton... O mut!... Po ti as mut nuk je, se të ishe mut do të mbushje barqet e qenve të uritur të Çikagos...
- Njëmijë herë më mirë të më ngordhte mastora Sokrati, në Greqi se të duroj pordhët e tua këtu, në Amerikë, or Xhek! - klithi Ben Lleiz dhe sakaq u kacafytën.
U shtynë e u shkulën për flokësh, si gratë, nja pesë minuta, pastaj Xhek Hyz mblodhi fuqitë dhe e mbërtheu me shpatulla pas murit Benin që dihaste i kapitur.
- As të rrihesh me grushta, si burrat, nuk di. Paske dhe hundë! E di që ta këpus dhe ta fus në bythë atë hundën tënde? Mut! - u krekos Xhek Hyz triumfator.
- Mut je vet! - u ndie Beni me gjysmë zëri, teksa përpëlitej t'u shmangej kthetrave të kundërshtarit.
- More, akoma nuk vure mendje ti?!… Akoma të krruhet kurrizi a derëzi? Vëru veshin atyre që të them, ndryshe ta ndreq mirë samarin... Kuptove?…
- Boll se na çave veshët!... Dhe hiqi putrat se ma rrope lëkurën e krahëve, - u dorëzua Beni përbuzës.
- Kështu po, o rrotë!... Ama shok që kam... Trap fare... Pa më trego pak se kush të tha që do të merremi me trafik droge? - iu kërcënua Xhek Hyz.
Beni u tërhoq në cep të krevatit për t'u mbushur mirë me frymë.
- Ti!
- Unë?!…
- Po, ti më the!… Në Amerikë, milionat brenda natës, si edhe gjetkë, bëhen vetëm me trafiqe të paligjshme droge. prostitutash dhe lëndësh bërthamore... Unë nuk dua të merrem me kësi pisllëqesh... Jam i kënaqur me njëqind dollarë në ditë… Nuk ma ka qejfi të pasurohem si në ëndërr dhe ta ha pas koke, or mik! - klithi i revoltuar Ben Lleiz.
- Ke lajthitur, o Ben?! E pse u dashka të bëhemi patjetër trafikantë që të pasurohemi? Sikur paskemi dhunti mafiozësh dhe i munguakemi mafies në rrjetin e saj?!… Jo, or jo, ne nuk bëhemi dot bosë droge, as tutorë e as gangsterë atomikë... Unë them të na pjellë njëherë mendja... Ta bëjmë alla shqiptarçe... Ta vëmë në lëvizje zgjuarësinë tonë natyrale dhe do të fitojmë se s'bën...
- Djallëzinë thuaj më mirë...
- Quaje si të duash... Për mendimin tim edhe djallëzia u falet emigrantëve të gjorë, mjafton të mbijetojnë pa i cënuar jetën kujt... Nuk thotë më kot proverbi shqiptar se për të mbijetuar në këtë dynja duhen shtatë hile dhe një trimëri...
- Mos ke ndërmend t'u rrjepim xhepat amerikanëve, o trimi i dyzet hileve! Mua nuk më ke as për të vjedhur... Nuk jam soj hajdutësh... Le që me përsosmërinë që kanë sistemet e sigurimit të kasafortave të bankave amerikane dhe të bosëve të dollarit, na u dashka të shndërrohemi në piratë elektronikë, ndërkohë që jemi dy bythmutë injorantë...
- Po përse xhanëm të shkon mendja vetëm të pirateria?!…
- Atëherë le të bëhemi kodoshë... Mirëpo, kam frikë se, në vend t'ua fusim grave amerikane, do ta hamë në bythën tonë… Kodoshëria t'i mbush xhepat me dollarë... Hë, si thua?!…
- Bobooo, ç'më tërboi ky! Ore Ben Lleiz, pak dinakëri ballkanase dhe asgjë më shumë… Mjaftoi një trill i mendjes dinake të Odiseut dhe Troja, e papushtueshme për vite e vite, ra brenda një nate…
- Domethënë ta rrafshojmë Amerikën, si Odiseu Trojën, sipas teje?!…
Xhek Hyz qeshi dhe e ngjeshi shokun me shpatulla pas krevatit, e zuri për veshësh dhe ia lëvizi kokën si timon biçiklete, pastaj tha:
- Mos u shtir kaq naiv Ben, se t'i dhashë në duar veshët. Mendoj se na duhet një lloj Kali Troje dhe jo Amerika e shkatërruar... Një lloj Kali Troje-lodër mund të na shërbeje për çudira...
- Rri rehat, or Xhek Hyz, se po të rren mendja. Një kalë-lodër? Meqë tani është mesnatë, do shkoj ta blej nesër në supermarketin e lodrave të fëmijëve... Mirëpo nuk do të na lypset për asgjë... Më mirë çlirohu nga fantazitë dhe t'i shtrohemi punës. Të bëjmë nga dy punë në ditë dhe të fitojmë më shumë se po na e kalon dhe Bill Burreci. Ne bythëgrisur në Amerikë e ai milioner në Shqipëri?!... A nuk të vjen të pëlcasësh, sa të hedhësh në erë këtë mut pallati, ku kemi futur kokën?!...
- Ben, keq më vjen, qenke krejt i marrë. Harrove se Bill Burreci punon në doganën e Rinasit? Harrove se e ka dajon të madh në Qeverinë shqiptare? Ti kalove kufij të tërë kontinentesh, si klandestin, kurse Billi erdhi në Amerikë me vizë, me ndërmjetësinë e dajos. Ty të binte bretku në kërkim të punës së zezë, kurse Billi bridhte pas prostitutave të Çikagos. Ne na shkërdhehet nëna për njëmijë dollarë në muaj, duke rrezikuar kokën në ndërtimin e gradaçelave të Çikagos, kurse Billi fshin bythën me dhjetë mijë dollarë në ditë, në doganën kryesore të Shqipërisë. Nuk krahasohemi dot me Billin ne, sepse pas atij fshihet dajo-kali, siç thotë ajo fjala e urtë. Dhe dajo-kalit nuk i mjafton vetëm tagjia, por i duhen edhe shala e kapistra prej floriri. Dhe paratë për pajisjet e florinjta ia siguron Billi me kontrabandën e doganës... Prandaj e la Amerikën Billi, se i gjeti dajua Amerikën e ëndrrave, në Shqipëri. E që të mund të krahasohemi me Billin, ne duhet të rendim nëpër Amerikë për të gjetur Amerikën e ëndrrave… Dhe patjetër do ta gjejmë... Ki besim tek unë... Ti më ndiq... Mos m'u ndaj asnjë çast... Si hije... Asgjë më shumë...
Ben Lleiz vendosi me vete të mos ia prishte, sikur t'i humbnin gjer në qindarkën e fundit kursimet e tyre, sikur të dilnin edhe të dhier prej asaj deliromanie që e kishte pushtuar shokun... Në fund të fundit ku i dihet?.. Nuk thonë më kot që ç’sjell minuti nuk sjell viti... Rasti-mbret i shansit... Mbase e sillte rasti e pasuroheshin...
Mbase kështu e donte fati: të luante me ta…
Kaluan disa ditë dhe Xhek Hyz bëhej gjithnjë e më i heshtur, më enigmatik. Ama këmbët nuk i pushonin asnjë çast pa aguar e gjer në mesnatë. Se ku zhdukej andej nga Dauntaun, sikur i vinte rrotull e vriste mendjen se si mund të zhbëhej Sirstar-kulla më e lartë e Çikagos dhe e vetë Globit. Një dreq e di se për çfarë i punonte truri... Beni e shihte tek hahej me veten, ashtu si në ethe, dhe megjithëse e brente kureshtja, nuk e pyeste. Sillej siç e kishin porositur, si hije e shokut...
Në krye të javës Xhek Hyz dukej i gëzuar. Çoç kishte katranosur. Në mbrëmje e ftoi Benin për të ngrënë darkë në kullën Sirstar. Ishte për t'u habitur kjo ftesë, megjithatë Ben Lleiz nuk e dha veten.
- Po afron ora për të festuar fitoren tonë mbi Amerikën, - e çeli bisedën Xhek Hyz euforik, nën magjinë e dritës së mugët të restorantit luksoz të kullës Sirstar, prej nga dukej gjysma e Çikagos e mbytur në një yllësi dritash, si qielli i përmbysur i një nate vere.
- Mua më duket se po festojmë humbjen, - e ngacmoi Ben Lleiz.
- Do të hapim një ekspozitë veprash arti dhe në pak ditë bëhemi milionerë, - vijoi Xhek Hyz, pa i vënë veshin mosbesimit të shokut.
- Si jo?! Veçse duhen ngjallur Rembrantët, Vangogët, Pikasot... të krijojmë kryevepra, me urdhër të peshkut, - vërejti ironik Beni.
- Kemi marrë me qera galerinë e arteve në qendër të Çikagos, në Dauntaun…
- E pagove qeranë me morrat e tu, besoj?!
- Po! Edhe me pleshtat e tu... Dhe nesër në mëngjes çelet ekspozita... Gëzuar! Për fitoren tonë...
- Gëzuar! Për humbjen tonë, - psherëtiu Ben Lleiz, teksa mendonte se kishte përballë një delirant të pandreqshëm.
Xhek Hyz, në qejfin e vet, qeshi me sjelljen mosbesuese të shokut dhe, pa e prishur humorin, parashtroi planin e veprimeve, që duhej zbatuar përsosmërisht, pa i hequr apo shtuar asnjë presje. Ishte çasti të silleshin me përpikmëri astronomike. Përndryshe dështimi do të ishte vdekjeprurës...
Të nesërmen në mëngjes, sipas planit, shkuan në Dauntaun apo më saktësisht në Çikagon e re, ku lartësoheshin marramendshëm dhjetëra qiellgërvishës, njëri më kapriçioz se tjetri. Ben Lleiz vuri re me habi se në të dyja anët e bulevardit Linkoln, ku ndodhej galeria e arteve, kalimtarët ndaheshin grupe-grupe e kqyrnin vëmendshëm ca afishe të bujshme, që reklamonin një kryevepër të rrallë skulpture, e cila vinte nga një vend ekzotik-Albania dhe, pa frikë, mund të krahasohej me mrekullinë e tetë të botës.
- Zot, na ruaj! Xhek Hyz është krejt i marrë. Duhej mbyllur në çmendinë, para se të bënte këtë veprim skandaloz, me pasoja të pallogaritshme, - i tha vetes Ben Lleiz i tmerruar.
Megjithatë e ndoqi i heshtur. Si varr lëvizës... Ndërkohë shokut i fluturonin xixëllima sysh të lumturuar, sa në njërën anë të rrugës në tjetrën, ku njerëzit lexonin potershëm afishet misterioze.
U ndalën në hyrje të galerisë. Ndryshe nga herët e tjera, përpara saj patrullonin një grup policësh. I priti vetë pronari, duke u përkulur thellë në shenjë respekti. Xhek Hyz, gjithë pompozitet, nxorri një çelës nga xhepi dhe hapi portën, si të ishte pronari i ligjshëm i asaj galerie të famshme. Beni, i cili gjithë këto mizanskena i etiketonte si copëza të asaj çmendurie të madhe, zuri gojën me duar për të mbytur një lloj të qeshure kilikosëse që i kishte pushtuar çdo qelizë të trupit.
- Ben, siç të kam porositur, vizitorët do të hyjnë një e nga një. Koha: vetëm një minutë secili. Asnjë sekondë më shumë. U ndalohet hyrja pronarit, policëve dhe kujdo që mban me vete aparate fotografike e filmike. Biletë-hyrja: dhjetë dollarë për person. OK?!
- Po gazetarët?
- Gazetarët thotë! Si gjithë të tjerët. Një e nga një dhe pa magnetofona, kamera, telekamera e më the të thashë... Reklamë e publlcitet mund të bëjnë me se të duan, me kë të duan dhe për kë të duan, ama jashtë mureve të kësaj galerie... OK?!
- Hajde marruk, hajde! - shau nëpër dhëmbë Beni.
- Fole gjë, Ben? - u gërmush Xhek Hyz.
- Jo, jo asgjë...
-Thashë se mos kishe ndonjë vërejtje...
Në orën dhjetë fiks, siç ishte parashikuar, Ben Lleiz shoqëroi vizitorin e parë, jo pa të dridhura. Ishte një gazetare e BBC, mistrece në pamje dhe në të sjellur, antishqiptare e tërbuar, e cila, edhe gjatë rebelimit të marsit në Shqipëri, kishte sajuar lajme nga më sensacionalet dhe më kontradiktoret. Ku dreqin qëlloi kjo terse në krye të asaj turme të madhe vizitorësh që ishin dyndur e shtyheshin zhurmshëm? Në hyrje, përballë artdashësve që zhuzhuronin nga padurimi, ishte përforcuar kordoni i policëve. Parandiente një të keqe të madhe që u kanosej prej këtij misteri skandaloz që kishte shpikur trushkari Xhek Hyz. Megjithatë i printe në heshtje zeshkanes imcake që mezi e përmbante kureshtjen, si gjithë gazetarët. E bukura ishte se edhe vetë Beni bëhej kureshtar për atë që do të shihte. Ende nuk e dinte se ç’mund të kishte pjellë mendja e fantaksur e Xhek Hyz.
Tutje, në krye të sallës madhështore, me ekspozime kryeveprash pikture e skulpture të artit botëror, në një tryezë të vogël të rrumbullaktë zbardhte një qeleshe shqiptare. Ben Lleiz qeshi kur pa qeleshen, si një masë e vogël bore në trajtën e një trungu koni, me antenëzën e vockël përpjetë. Kjo qeleshe, si ato që zbukurojnë kryet e malësorëve krenarë shqiptarë, ishte vërtet një objekt i rrallë, me vlera njohëse dhe vinte nga një vend origjinal dhe ekzotik. Mirëpo kjo nuk të jepte të drejtë të abuzoje gjer në grotesk, sa të shpikje një ekspozitë dhe t'ua shisje amerikanëve qeleshen për mrekullinë e tetë. O Zot!… Kë ushqente Amerika... Një marruk si Xhek Hyz...
Gazetarja e BBC i erdhi rrotull qeleshes, shtrembëroi buzët mosbesuese dhe u nxi në fytyrë, më tepër nga ç'ishte, prej zhgënjimit. Edhe Benit një fytyrë i vinte dhe një i ikte. Zemra i rrihte çmendurisht brinjët, si të donte të shkulej e t'i thyente turinjtë zeshkanes zevzeke.
- Pfff, kot dhjetë dollarët! - shfryu gazetarja dhe, teksa i dha fytyrës një pamje tejet të shpifur, kapi me majat e gishtave antenëzën dhe qeleshen e ngriti lart.
- Uaaa! O Zoti im! - lëshoi befas një klithmë, si ta kishte pickuar një gjarpër fshehur brenda qeleshes që i shpëtoi nga gishtat dhe ra në pozicionin e mëparshëm.
Beni u shtang i tromaksur. Nuk e priste atë reagim prej gazetares. Ç’dreq gjarpëri ishte mbledhur ashtu kular poshtë qeleshes?!...
Gazetarja e ngriti përsëri qeleshen dhe sakaq u shfaq një mut i madh. Po, po një mut i vërtetë. Një mut si mullar!…
Beni shtangu si shtatore akulli.
Gazetarja përkundrazi ia shkrepi të qeshurës, një të qeshure me zë të lartë, gjithë histerizëm, aq sa jehoi salla e galerisë.
- Ha, ha, ha!… Hi, hi, hi!… Ho, ho, ho!… Hu, hu, hu!… O Zot!… Do plas së qeshuri… Një mut?!… Një mut i vërtetë në mes të galerisë së arteve të Çikagos!… E pabesueshme!… O Zot!… Ju shqiptarët jeni vërtet të çmendur… Ha, ha, ha! Hi, hi, hi! Ho, ho, ho! Hu, hu, hu! Një mut! Vepër arti, jo shaka! Skulpturë postmoderniste shqiptare! Hu, hu, hu! O Zot!… Vdekjen e besoj, por të ma tregonin të tjerët këtë bëmën tuaj, nuk do ta besoja… E shoh me sytë e mi dhe prapë nuk e besoj... Hu, hu, hu! Hi, hi, hi!... Qenkeni fare ju... O Zot!… Ngatërrestarë të mëdhenj paskeshit qenë... E bëtë lëmsh Albaninë, po e bëni lëmsh dhe botën... Ju doni lidhur e mbyllur në kafaz si kafshë të ralla, si... si... majmunë me bisht, si… si përbindsha qesharakë... Oh! Jo! O Zot! Ç'them dhe unë... Ju jeni hataja vetë... Jeni shpirti i shakasë... shakaja vetë... shakaja e kësaj bote… Ma do mendja se nuk do të kishte kaq lezet bota jonë pa ju shqiptarët... Ha, ha, ha! Hu, hu, hu! Hi, hi, hi!... Oh, ç'të qeshur!... O Zot!… S'kam qeshur kurrë kështu në jetën time... Jeni vërtet të paarritshëm në llojin tuaj... Specie e rrallë e natyrës njerëzore... Ju qofshi!... E papërshkrueshme kjo bëma juaj... OK?!… Edhe nëse do ta reklamonte shtypi, askush nuk do ta besonte... Mjafton që e pashë me sytë e mi… Made in Albania... No koment...
Kështu u shpreh gazetarja zeshkane dhe u nis për të dalë pa rreshtur së qeshuri. Ben Lleiz e shoqëronte dhe, i përfshirë nga një mori ndjenjash të kundërta, qull në djersë tmerri, nuk dinte të thoshte se ishte në qiell apo në tokë, atë çast…
- Hë, si t'u duk kryevepra?! - iu drejtuan gazetares kolegët e vet që shtyheshin te porta kush e kush të hynte më parë…
- Një mut! Pashë një mut të madh! - u argalis gazetarja, duke vazhduar të qeshte, teksa çante me shpatulla përmes kureshtarëve.
Ua ngjiti edhe të tjerëve të qeshurën, si të ishte virus epidemik.
- Ha, ha, ha! Ho, ho, ho! Hu, hu, hu! Hi, hi, hi! - u përzien të qeshurat.
- Unë nuk tundem këndej pa e parë atë dreq kryevepre shqiptare, sikur edhe një mut i vërtetë të jetë! - tha një zë i fortë, që dalloi mes huhurimave të vizitorëve që prisnin radhën.
- E kush ka ndërmend të luajë nga vendi?! Në djall vafshin dhjetë dollarët! Me atë nam të madh që kanë shqiptarët, diç kanë sajuar edhe këtu në Çikago. Diçka që besoj se ia vlen dhjetë dollarë, - u ndie një zë tjetër.
Beni vazhdonte të priste e përcillte vizitorët që ndiqnin njëri-tjetrin, duke respektuar radhën. Disa shkuleshin së qeshuri me pamjen e mutit të fshehur ndën qeleshe, disa shanin mbarë e prapë dhe disa, të shokuar prej asaj loje rrufjanësh, nuk pranonin të bënin asnjë koment, veç delnin gojëkyçur si edhe hynin.
Xhek Hyz ishte i shqetësuar për miradministrimin e arkës plot e përplot me dollarë. Dukej se e priste suksesin e shpikjes së tij, ndërsa Beni herë qeshej e herë mrrolej, sipas reagimeve të fytyrave që shoqëronte. Në tru i lodronte refreni:
- E pe?
- E pashë!
- E si ishte?
- Një mut!
- Një mut?!
- Po, po një mut! I madh madje. Nuk të besohet?!
- Ik se tallesh! Mbase nuk të mjaftoi koha e kufizuar prej një minuti për ta perceptuar saktë në shumësinë e vlerave...
- Vlera muti!... Ke për t'i parë me sytë e tu...
- Sidoqoftë...
- Nga do të rrotullohesh erë mut mban...
- Si, erë mut?!...
- E pra, erë mut, safi erë muti... Nuk t'u besuaka zotrote?… Mos ki merak, do të të vijë radha e do ta shohësh...
- Mor, për ta parë do ta shoh se për atë kam ardhur... Nuk lëviz nga vendi pa e parë...
- Të uroj ta shohësh dhe ta pëlqesh...
- Edhe mundet, e kam të madhe guston për veprat e artit...
- Të rroftë gustoja!... Gusto muti…
- … …
- E pe?
- E pashë…
- E si ishte?
- Një mut!
- Ta hash!
- E hëngsh!…
- E pe?
- E pashë!
- Një mut!
- Ta hash!…
- … …
Beni befas u pre. Sikur e humbi në çast shijen e asaj kënaqësie që e kishte pushtuar dalëngadalë, pas një rraskapitjeje të madhe që kishte përjetuar fillimisht. Në hyrje, midis vizitorëve, ishte shfaqur edhe Kryebashkiaku. Para tij vetë Guvernatori…
I alarmuar e gjithë lebeti njoftoi shokun.
- Ç'pate?! - hovi Xhek Hyz i gudulisur në sedër nga shqetësimi i Benit.
- Gjej vrimë të futemi tani! Guvernatori!… Kryebashkiaku!… Ka ardhur vetë Guvernatori! - pëshpëriti Ben Lleiz, duke vështruar me tmerr rreth e qark sallës së galerisë, sikur do të shndërrohej në gogol ndonjëra prej skulpturave dhe do t'i përlante me gjithë leckat që mbanin veshur.
- Ama për këtë u alarmuake, o Ben?! Mos çaj kokë, sikur edhe vetë Presidenti i Amerikës të vijë! Kontrata me galerinë është hartuar në atë mënyrë që nuk e prish dot kush, sepse do të detyrohet pronari të na i paguajë milionat nga xhepi i vet. Dhe amerikanët i paguajnë me qejf nga dhjetë dollarë për të parë mutin tonë, po jo miliona... Kështu që edhe Guvernatori do ta hajë për bukë e djathë qerratallëkun tonë, si gjithë të tjerët... Dhe që të bindesh për këte, po e shoqërojmë bashkë...
Guvernatori u përshëndet njerëzishëm me dy djemtë shqiptarë dhe i ndoqi përmes sallës kureshtar, si gjithë amerikanët. Shtangu një hop përballë qeleshes dhe, pasi e kqyri paksa mullarthin përbrenda saj, buzëqeshi pa e dhënë veten.
- Urime për ekspozitën! - tha dhe, si u shtërngoi duart autorëve të saj, doli dinjitar, si gjithë pushtetarët e lartë të kësaj bote.
- Urraaa! Mbreti lakuriq! - bërtiti Ben Lleiz i ekzaltuar papritmas nga e pabesueshmja, pas gjithë atyre ditëve dilemash cfilitëse midis humbjes dhe fitores. Tashmë në qenien e tij mbizotëronte veç shija e fitores. Nuk u përmbajt më, po e rroku me krahë shokun, e ngriti lart dhe e solli rrotull si i marrosur prej gëzimit.
- Urraaa! Mbreti lakuriq! - bërtiti edhe Xhek Hyz dhe galeria kumboi nga zërat e fitimtarëve.
- Urraaa! Bota në këmbët tona! - brohoriti rishtas Ben Lleiz.
- A nuk të thashë se është e papërballueshme mençuria shqiptare?! - theksoi Xhek Hyz, si të ripërjetonte kënaqësinë që ndiente Odiseu, kur shihte Trojën të rrëmbyer prej flakëve të dinakërisë së tij.
- Ne, shqiptarët, dikur do ta pushtojmë botën, si mongolët në lashtësi, - vërejti Beni në kulmin e gëzimit.
- Nuk është ndonjë çudi... Do t'ia kujtojmë botës ndonjëherë se jemi popull me prejardhje hyjnore... Dhe hyjnorët dinë të mbretërojnë, - ia ktheu Xhek Hyz i frymëzuar prej ndjenjës së mitomanisë, sapozgjuar diku brenda tij.
Ekspozita shqiptare në Çikago qëndroi e hapur më shumë se dy javë. Mijëra e mijëra vizitorë, të të gjitha kombësive dhe racave: të bardhë, të verdhë, të kuq e zezakë soditën me sytë e tyre atë farë kryevepre shqiptare dhe të gjithë pohuan se panë një mut, mirëpo askush nuk i besoi prej atyre që nuk e patën shansin e rrallë për ta parë. E çuditshmja ishte se shtypi dhe radiotelevizionet nuk e përmendën fare në kronikat e tyre. Megjithatë jehona e saj kaloi si një thashethemnajë gjigante dhe, gojë më gojë, pushtoi jo vetëm Çikagon, po tërë Amerikën, tërë Botën...
Dy emigrantët shqiptarë, Xhek Hyz dhe Ben Lleiz, pasi ndanë fitimet me pronarin e galerisë, i rrasën nëpër çanta milionat e dollarëve dhe, si gjithë milionerët, menduan për t'i shndërruar në kapital e t'i investonin në vendlindjen e tyre, në Shqipërinë e varfëruar nga luftërat shumëshekullore...
Me të thënë e me të bërë. Kapërcyen me boingun modern oqeanin, malet, fushat e lumenjtë e shumtë dhe brenda njëzetëkatër orëve u gjendën të lumtur në Tiranë.
Mallin për vendllndjen e shuan duke rrekëllyer fuçi me birrë dhe ashtu të dehur sa nga pasuria dhe nga pija, rendën me ditë e netë nga birraria në birrari, në kërkim të idesë për t'i dyfishuar bujshëm dollarët, siç edhe i fituan.
- Do të investojmë në turizëm, - tha i pari Xhek Hyz. - Dikur Shqipëria do të jetë perla turistike e Europës, pse jo dhe e botës?!...
- Mos u marrose nga pija dhe kërkon të na i varrosësh dollarët në hotele turistike që mbase nuk do të presin kurrë turistë!!... Dikur ne do të kemi vdekur! Prandaj harroje fjalën: Dikur!...
- Investojmë në ndërtim... Shqiptarët kanë nevojë për mijëra e mijëra apartamente... Janë gati të gjithë të pastrehë... Ndërtimi i pallateve është me bereqet...
- Nuk është ide e keqe, veçse është tepër lodhëse, kur mendon, se dollarët u dashkan bërë llaç e tulla, hekur e beton për pallate... Dhe pastaj të shesësh e të shesësh për të mbledhur një e nga një ato që ke hedhur me të dyja duart: miliona e miliona... për mua më mirë i japim me fajde... Thuhet se jep një e në krye të dy muajve merr dy milionë... A nuk është kjo ideja e ëndërruar?!...
Dhe nuk ia prishën shoku-shokut.
I arkëtuan dollarët në firrnat piramidale dhe...
Pritën e pritën për të marrë dyfishin, mirëpo...
Fatkeqësisht nuk morën asgjë dhe...
U përpoqën të gjenin ngushëlllm se...
Njëherë të vjen shansi në dorë dhe...
Po të erdhi shtërngoje fort, përndryshe...
Fluturon si zogu që i shpëton kafazit dhe...
Nuk kthehet më në robëri...
- Në fund të fundit, pare muti ishin, - psherëtinte shpesh Xhek Hyz.
- Dhe mut u bënë! - justifikohej Ben Lleiz.
Dhe kalonin muaj e vite me shpresë se dikur do të shtinin patjetër në dorë një shumë të majme dollarësh... sa për viza fallso amerikane... Pastaj do të emigronin rishtas në Amerikë dhe... rishtas do ta bënin mutin mullar...
- Eh, më bëni prapë dhëndërr, pa di unë si dhëndërroj, - psherëtinte e psherëtinte Xhek Hyz.
- Eh, më bëni prapë dhëndërr, pa di unë si dhëndërroj, - përsëriste të njëjtin refren Ben Lleiz.
- Ç’e do, po plakemi të varfër...
- Ç’e do, po plakemi të varfër...
- Dhe plaku nuk bëhet dot i ri...
- Dhe plaku nuk bëhet dot i ri...

Shefki Hysa