KETRUSHJA
Tregim

Xhadeja e asfaltuar, tmerrësisht e drejtë, çante midis një pylli drurësh përherë të gjelbëruar dhe zhbëhej diku në horizont. Po ta vëreje me kujdes, horizonti të krijonte idenë e humbjes ose më saktë të një përzierjeje ngjyrash në një ngjyrë të vetme rrëqethëse, pa një emër të qartë, tejet gricëse, të urryer, tmerrësisht të urryer… Treteshin bluja e amëshuar e qiellit, e blerta e pemëve dhe e hirta e asfaltit dhe lindte ajo ngjyrë e paemër… Oh, sa ngjyrë e urryer!… E urryer dhe e frikshme njëherësh, ndoshta se të vriste sytë me atë pamjen e pakëndshme të një velloje monotone, që të ngjallte aty për një mori ndjenjash gërryese, pikërisht të kundërtat e asaj ndjesie që i ngjall përballë altarit dhëndrit velloja e bardhë e nuses. Të fanepste vellon e vdekjes ajo ngjyrë e paemër dhe të dukej se xhadeja të flakte drejt e në Ferr… Të çonte apo nuk të çonte kund ajo rrugë?!…

Mbrapa shpinës, diku llahtarisht larg, zinte fill qyteti, edhe ai i hirtë, si ta kishte kapur vdekja për fyti, duke ia mbytur dalëngadalë ngjyrat e natyrës…

Ku të shkoje?!… Mbrapa pragvdekjeje, përanash, majtas e djathtas pyll i paanë hijerëndë e makthndjellës, para pafundësi e frikshme… Ferr…

- Oh! – klitha me një zë vëngues, që m’u shkëput nga thellësitë e krahërorit. – O Zot, më jep fuqi për të kuptuar këtë mister udhëkryqesh!

Çuditërisht, pa qenë në një udhëkryq shkretëtire, përjetoja ca ndjesi të kobshme. Një zë tundues më këngëzonte në vesh:

- Ngado të shkosh, vete dhe nuk kthehesh, ngado të shkosh, vete dhe…, ngado të shkosh…

Mos ndoshta kisha humbur në viset e përrallave dhe kushedi çfarë shtojzovalle, kuçedra, dragonj, diva, xhindë e më the të thashë, do të dilnin prej pyllit për të më gllabëruar?!… Ku ta dish?!…

E rivlerësova edhe një herë gjendjen time dhe nuk po kuptoja nëse isha në ëndërr apo në zhgjëndërr, i fjetur apo zgjuar, në këtë apo në atë botë… Nuk e shpjegoja dot sesi kisha përfunduar në këtë gjendje… Sikur më kishin grabitur prej shtëpisë dhe, ashtu të magjepsur, më kishin lënë shumë larg njerëzimit, në një rrugë marrëzisht të drejtë, midis një pylli të paanë, mua-njeriun çmendurisht të paditur… Dhe ajo rrugë nuk të shpinte askund ose të vërviste drejt e në prehrin e vdekjes…

Më dukej vetja nën pushtetin e një lloj komeje, nga e cila nuk i shkëpusja dot vetes asnjë reagim, as lëvizjen më të imtë muskulore, sikur më ishin mpirë jo vetëm arsyeja, por edhe vetë instinktet, dhe as që kisha pikën e dëshirës për të lëvizur nga vendi në cilindo drejtim… Sikur isha një pemë e tharë më këmbë në mes të asfaltit… Dhe ç’mund të presësh nga një pemë e tillë në një udhëkryq gjithandej pafund?!…

Befas diçka lëvizi… Patjetër... Vura veshin në përgjim…

- Prrr, prrr!…

Ishte një tingull i thatë, si i një cope lëkure të shkërmoqur nga trungu i pemës së tharë… Mos ishte ndonjë tingull jashtëtokësor?… Mos më bënin veshët?…

- Prrr, prrr!…

Tingulli u përsërit me ritmet e përmasat e reales… Nuk ishte i gënjeshtërt?!…

U detyrova të ktheja kokën anash, i prirë nga valët e tingullit. Dhe më mbiu para syve një topth i gjallë, i rrokullisur nga pisha më e afërt buzë xhadesë. Topthi u shpalos dhe u ravijëzua një kafshëz e jashtëzakonshme, me një fytyrë të vockël vezake ngjyrë gri. U ngrit në dy këmbët e pasme dhe me dy këmbëzat a duarëzat e para fërkoi faqet. Dy syçkat i shkrepëtinë si thëngjij të sapondezur. U rrotullua rreth vetes, duke tundur e shkundur një bisht shtëllungë shumë më të madh se trupi, sikur donte të më lavdërohej me krenarinë e vet, atë ngrehinëz leshtore, që lartësohej përpjetë e harkohej si çadër mbi kokëzën e vogël.

- Prrr, prrr! Prrr, prrr! – u ndie rishtas tingulli dhe mua m’u duk sikur më foli krijesëza.

U shtanga edhe më.

- Nuk më njeh?!… Bën sikur s’më ke parë kurrë?!… Më duket se më paske harruar!… Hi, hi, hi!

– shpërtheu ajo qenie me zë njeriu, shoqëruar me një të qeshur tallëse, dhe sepse më xixëlloi ideja se pas asaj vogëlaneje fshihej patjetër një nimfë, xhinde ose vetë e Bukura e Dheut…
Ai zë më tingëllonte sa i njohur sa i panjohur dhe ende pa u shuar mirë valët e tij, më përhitej silueta e një vajze, të cilën e kisha hasur dikur diku...

- Vogëlushe, ti je?! – klitha instinktivisht dhe ndjeva që trupin e akullt të ma përshkonte një valë ngrohtësie e gjallërie.

- Jo, jam Ketrushja! – qeshi gjallesa përballë me habinë time naive.
- Ketrushja?! Cila Ketrushe, moj, se më luajte nga mendja! - brofa në vetvete dhe sikur u ndjeva i çliruar prej atij drunjëzimi, që më kishte pushtuar tërë qenien.

- Nuk thua se të solla në vete prej marrëzisë që të kishte zaptuar?!… Jam Ketrushja, e bija e Ketrit… Jam mbretëresha e këtij pylli, - ma ktheu ajo nazetare, disi e fyer në dinjitetin e saj, prej paditurisë sime.

- Aha, qenke Ketrushja! Mbretëresha e pyllit! Po këtë pyll sikur e ka shkretuar vdekja, ku janë banorët e tij, Madhëri Ketrushe?! – vazhdova jo më pak i habitur dhe i magjepsur prej ligjëratës së asaj krijese misterioze, që ende nuk më kujtohej se ku e kisha hasur në kohët e shkuara, para se ta humbisja gjallërinë, në atë rrugë të pafund…

- Jam Vogëlushja, e zbritur nga Bjeshkët e Zanës së Mujit, nuk jam Ketrushja!… Kaq shpejt më harrove!?… Për cilën Ketrushe më flet, mor djalë i mbarë?!…
- Vogëlushja?!… Vogëlushja apo Ketrushja je, moj xhane, se ma bëre kokën rrëmujë, me mbretëri pyjesh e me bjeshkë legjendash?!…
- Nuk thua shyqyr se të kthjellova kujtesën nga magjia e marrëzisë, mor bukurosh i fjetur?!…

Nuk t’u kujtuakan as Vogëlushja e as Ketrushja?!… E meritoke të mbetesh i ngujuar në këtë rrugë pa krye, si krushqit e ngrirë prej fuqisë së Zanës në Bjeshkët e Mujit! - më ndërpreu e zhgënjyer Ketrushe Vogëlushja dhe sakaq më ktheu shpinën për të humbur nëpër drurët e pyllit shkretan…

Vetë fjala "humbje" më tmerronte, aq më tepër që vërtet ndihesha i humbur në një udhë të magjepsur që s’të shpinte askund... Rrugë pa krye dhe fund… Rrugë e vdekjes… Befas në këtë rrugë më ishte shfaqur simboli i gjallërisë dhe për çudi po më linte përsëri vetëm me vellon e vdekjes, sepse nuk dija se si ta trajtoja jetën…

- O Zot! Më jep jetë të ndjek jetën! – bërtita sa kisha fuqi dhe u turra rrufeshëm drejt pyllit për të gjurmuar Vogëlushe Ketrushen…
Vrapoja qorrazi prej tërbimit, kur ndjeva të më përplasej koka pas trungut të pishës.

- Jam këtu, majë bredhit! - ndjeva zërin e njohur hokatar.

Më drithëroi tërë qenien ai zë dhe më mbushi me jetë e gjallëri. Sikur më ripërtëriu në çast fuqia e Zotit, për të triumfuar mbi njëtrajtësinë e vdekjes…

- Më prit, Ketrushe! – thirra i ngazëllyer dhe mjegullthi përqafova bredhin.
- Jam Vogëlushja, jo Ketrushja, mor harraq!… Jam te pisha përbri…
- Po të ndjek, Vogëlushe. Zëre se të zura!…

- Jam Ketrushja, mor katran!… Mbretëresha e pyllit shkretan… E bija e Ketrit Bishtshtëllungë, - qeshte e tallej e tallej e qeshte ai zë këngëzues dhe unë sa s’pëlcisja prej marazit për pazotësinë që kisha ato çaste...

Ketrushe Vogëlushja ose Vogëlushe Ketrushja, gjithnjë e më shumë më kujtonte një sajesë të imagjinatës, që lodronte veç në shkretëtirën e fantazisë sime të sëmurë. Dhe këputesha e rrokullisesha në honet e dëshpërimit, ashtu i stërmunduar pas asaj gjuetie të pafat. Kaloi kështu një periudhë e gjatë përgjumjeje e rrokapjekthi fyta-fytas me pishat e bredhat e pyllit dhe gjahu im nuk dukej kund, veç zërit të tij përqeshës që jehonte gjithandej…

Erdhi një çast që vendosa të hiqja dorë përsëri nga jeta dhe të rifundosesha në prehrin e vdekjes. Pikërisht atëherë ia behu përballë meje Ketrushe Vogëlushja edhe më magjepsëse… I ngjante një shtëllunge rrezëllitëse vetëtime, që mjafton të shkrepte dhe, me shpejtësinë e dritës, sa hap e mbyll sytë, i përshkonte tërë hapësirat midis drurëve përjetësisht të gjelbër…
Megjithëse i drobitur, gati i përhumbur në krahët e dremitjes, mblodha aq forca sa për ta këqyrur me dashuri atë krijesë fantastike…

- Jam unë, jam prej mishi dhe gjaku, kam një shpirt dhe jam e vdekshme si ty, por di të mbijetoj… Ja ku më ke, më prek po të duash! - tha befas Ketrushe Vogëlushja, Mbretëresha e pyllit, me një zë të butë tejet ledhatar të ngarkuar paksa me nota pendese, por unë nuk kisha më energji as të lëvizja gishtat…

Vura re me kureshteje buzët e saj të holla, dhëmbët e bardhë, të veckël e të mprehtë si të gjithë brejtësit, fytyrën e saj vezake të vogël, paksa të hequr, prej gjimnastikës së përjetshme të llojit të vet nëpër degët e drurëve të pyllit, xullufet e ballit, atë vështrimin xixëllues, që përhumbej hera-herës nën krifën e krenarisë, që fliste për një tipar të rrallë të asaj qenieje: lirinë e egër, dhe aty për aty mendova sesa të vështirë do ta kisha zbutjen e saj…

- Nuk më do më?! – rrudhi turinjtë ajo dhe sakaq hovi e m’u rrok në qafë si një gëzof me një ngrohtësi të magjishme, që e kisha ëndërruar aq gjatë sa nuk mbahej mend…
Ç’ngrohtësi!… Më dukej sikur shtërngoja në krahërorin tim vetë të Bukurën e Dheut…

- Pse, të kam dashur ndonjëherë?! – murmurita i çuditur.
- Gjithmonë… në jetë të jetëve, veçse i kemi munguar njëri-tjetrit kohë të tëra!…

- Atëherë, eja, eja me mua! – thashë dhe brofa i gëzuar me mendimin se, duke u shoqëruar me këtë krijesë përrallore, do t’i tërboja tërë miqtë e mi, të cilët më kishin shitur mend një jetë me ato gjallesat, që u vërtiteshin përqark…

Kaluan ditë, javë, muaj e vite dhe mua nuk më shteronte dashuria për Ketrushen… As asaj për mua… Na dukej se bota merrte frymë prej dashurisë sonë…

Mirëpo lumturia nuk zgjat shumë në këtë jetë, si të ishte lëndë e një bote tjetër…
Dikur kuptova se miqtë e shokët zunë të ma kishin me hile… Ndoshta xhelozë për atë qenie të rrallë, që më kishte sjellë pranë Zoti, çuditërisht, në vend të më përgëzonin, mundoheshin të më zbehnin vlerat e saj, duke lëvduar ato sajesat e veta, ca luanesha, tigrica, ulkonja, qenushe, mace, miushe, dhelpra, pula e lloj lloj gjallesash nga më mburravecet, më keq se pallonjtë, më llafazane se papagallët… Eh, shoqëria!… Më shumë u dashka të ruhesh prej saj?!…

- Ketrushja!… Gjë e vogël dhe tekanjoze… E egër, e egër dhe misterioze, që mbase nuk ka për t’u qytetëruar kurrë!… Zgjidh më mirë një luaneshë… Zonjë në xhungël dhe në kopshtin zoologjik… Shiko sa të lumtur ndihemi ne me madhështinë e tyre! – nuk më linin të qetë padronët e mbretëreshave të xhunglës…

- Më mjafton lumturia ime! – ua prisja ziliqarëve…
- Si të duash, por luaneshat janë lezeti i kësaj jete! – këmbëngulnin.

- Edhe ketrushet… Cilido ka shijet e veta… Pastaj nuk lezetohet pylli vetëm me luanesha… duhen edhe kaprollet, edhe… secila gjallesë ka bukurinë e vet dhe e bën më të larmishme jetën e pyllit, me praninë e saj… Edhe ketrushet!… Edhe ketrushet!… Edhe ketrushet!… Janë gjëri më i rrallë i botës së egër! - i ngacmoja shokët shtriganë, aqsa më kthenin shpinën e zhdukeshin në çast për t’u dukur të nesërmen edhe më bezdisës…

Po ç’kishin me mua?!… Sikur u vriste sytë lumturia ime?!… I tërbonte veçanësia e Ketrushes?!… Donin të më shihnin me doemos, si veten e tyre, përbri gjallesave të zakonshme, ose të vetmuar?!… Ja që unë i kisha ndryshe shijet… më lumturonte Ketrushja!…

Eh, kjo jetë!… Stërmunduese… Mizore jetë!… Vjen një ditë dhe njeriu lodhet prej peripecive të saj… Edhe mbinjeriu lodhet prej intrigave… Dikur u lodha edhe unë… Më lodhën intrigantët… Ata që i quaja miq e shokë… Edhe mikeshat e shoqet… Të gjithë të njohurit ziliqarë… Më lodhën shumë…

Desha s’desha vendosa të ndryshoja, të vetmohesha rishtas… Larg sa më larg intrigantëve dhe intrigave… Ketrushen e lëshova në pyll… Me dhembje… E ktheva përsëri në vendin e origjinës… Aty mes pemëve, mes llojit të vet, ketrave… Dhe i ktheva shpinën me mendimin për t’u shkëputur përgjithmonë prej saj, por nuk e di seç më mbante lidhur me të kaluarën e përbashkët... Një lloj dhembjeje e parrëfyer…

Dilja nganjëherë ashtu si rastësisht buzë pyllit dhe fërshëlleja, pastaj i ngreja veshët në përgjim… Ndieja sesi ma kthente pylli fërshëllimën… Frushullonin gjethet e drurëve dhe Ketrushja, si një shtëllungë ere, trung më trung, shfaqej midis degëve të drurit më të afërt…

- Prrr, prrr, prrr, prrr! - më përshëndeste me gjuhën e vet të stërlashtë.
I shkëlqenin sytë nga lotët… Brofte e bridhte një copëherë përballë si të më kujtonte kohët e shkuara dhe, teksa përballej me akullnajën e shpirtit tim, dalëngadalë, ashtu e trishtuar, kokulur kthehej rishtas në vendin e ketrave…

Më në fund ndjeva se po më torturonte kjo aventurë… Dhe vendosa të ndiqja rrugën e vetmimit, me një mall të vjetër në shpirt, në xhadenë e pafund të dëshpërimit, midis pyllit, njëherësh afër dhe larg Ketrushes…

I vetmuar… Ku i dihet…



Shefki Hysa